Hepatit C, genellikle enfekte kan yoluyla bulaşan, karaciğerde iltihaplanmaya yol açan bir virüs enfeksiyonudur. Çoğu zaman belirti vermeden ilerleyebilir ancak tedavi edilmezse siroz, karaciğer yetmezliği ve hatta ölüme yol açabilir. Dünya genelinde yaklaşık 50 milyon kişinin kronik Hepatit C enfeksiyonu taşıdığı tahmin ediliyor. Neyse ki, günümüzde antiviral ilaçlarla tedavi edilebilen bir hastalıktır. 14 Temmuz’da yayınlanan yeni bir makaleye göre Hepatit C virüsü sadece karaciğeri değil, beyin zarını da etkiliyor olabilir.
Psikiyatrik hastalıklar olan şizofreni, bipolar bozukluk ve majör depresyon gibi rahatsızlıkların, bazı virüslerle ilişkili olabileceği uzun zamandır düşünülüyordu. Ancak bilim insanları, bu hastalıkların belirtilerini tetikleyebilecek virüslerin beyinde doğrudan izine rastlayamamıştı. Johns Hopkins Üniversitesi’nden bir araştırma ekibi, bu soruna farklı bir yerden yaklaştı: Belki de virüsler beynin içine değil, onu çevreleyen yapılara yerleşiyordu.
Çalışma neyi ortaya koydu?
14 Temmuz’da Translational Psychiatry dergisinde yayımlanan araştırmada, Johns Hopkins Çocuk Merkezi’nden bilim insanları, insan beyninin sıvı dolu boşluklarını çevreleyen koroid pleksus adlı hücre yapılarında Hepatit C virüsü (HCV)‘ne ait genetik materyale rastladı. Koroid pleksus, beyin omurilik sıvısını üreterek sinir sistemini koruyan önemli bir yapıdır.
Araştırmacılar, şizofreni, bipolar bozukluk ve majör depresyon tanısı almış bireylere ait beyin örneklerini inceledi. Bu örnekler, ruh sağlığı bozukluklarına sahip bireylerin dokularını içeren saygın Stanley Tıbbi Araştırma Enstitüsü koleksiyonundan alındı. Analizlerde, 3.000’den fazla virüsü tespit etmeye olanak tanıyan özel bir genetik tarama yöntemi kullanıldı.
Sonuçlar oldukça çarpıcıydı: HCV yalnızca şizofreni ve bipolar bozukluğu olan kişilerin koroid pleksuslarında bulundu. Bu virüs, kronik HCV tanısı almış bazı kişilerde dahi beyin zarında tespit edilmedi. Bu durum, virüsün beyne ulaşmasının kişiden kişiye değişebileceğini gösteriyor.
Beyin dokusuna bulaşmıyor ama onu etkiliyor
Araştırmacılar, beynin öğrenme ve hafıza gibi işlevlerinden sorumlu olan hipokampus bölgesinde HCV’ye rastlamadı. Ancak virüsün koroid pleksusta bulunması, hipokampustaki gen ifade düzenini değiştirdi. Bu da virüsün doğrudan beyin dokusuna girmeden, genetik düzeyde beyin işlevlerini etkileyebileceği anlamına geliyor.
HCV ile ruhsal bozukluklar arasındaki ilişki ne kadar güçlü?
Ekip, 285 milyon hastanın elektronik sağlık kayıtlarını analiz ederek önemli bir bağlantı daha keşfetti. HCV enfeksiyonu, şizofreni hastalarının %3,6’sında, bipolar bozukluğu olanların ise %3,9’unda kaydedilmişti. Bu oran, majör depresyonlu kişilerde %1,8 iken, genel toplumda sadece %0,5’ti.
Araştırmacılar, madde bağımlılığı gibi dış etkenlerin bu farkı açıklayamayacağını belirtiyor. HCV’nin bu iki hastalıkta daha yaygın görülmesi, doğrudan hastalığın oluşumuna katkı sağladığını düşündürüyor.
Tedavi edilebilir bir sebep olabilir mi?
Araştırmanın başyazarı nörobilimci Dr. Sarven Sabunciyan, bu bulgunun ruhsal bozuklukların nedenleri üzerine önemli ipuçları sunduğunu söylüyor. “Eğer bazı psikiyatrik belirtilerin nedeni gerçekten de tedavi edilebilir bir enfeksiyonsa, bu bireyler antiviral tedavi ile hastalık belirtilerinden kurtulabilir.”
Sabunciyan, ilerleyen dönemlerde ruh sağlığı uzmanlarıyla iş birliği yaparak şizofreni ve bipolar hastalarında HCV taraması yapılmasını ve bu hastaların antiviral tedaviyle iyileşip iyileşmeyeceğinin araştırılmasını hedefliyor.
Sonuç ve gelecek çalışmalar
Bu çalışma, şizofreni ve bipolar bozukluk gibi ciddi ruhsal hastalıklarla bazı virüslerin beyin dışı yapılar üzerinden nasıl ilişki kurabileceğini gözler önüne seriyor. Her ne kadar tüm hastaların HCV taşıdığı söylenemezse de, belirli bir alt grubun semptomlarının kökeninde enfeksiyon yatıyor olabilir. Bu bulgular, hem tanı hem de tedavi yaklaşımlarında köklü değişimlerin habercisi olabilir.
Kaynak
New Study Finds Evidence of Hepatitis C Virus in Cells Lining Human Brain. https://www.hopkinsmedicine.org/news/newsroom/news-releases/2025/07/new-study-finds-evidence-of-hepatitis-c-virus-in-cells-lining-human-brain.
Webster, M. J., Balagopal, A., Quinn, J., Chen, O. & Sabunciyan, S. Association of viral RNAs in the choroid plexus with bipolar disorder and schizophrenia and evidence for the hepatitis C virus involvement in neuropathology. Transl Psychiatry15, 216 (2025).
