Geleneksel gece görüş gözlüklerine veda etmeye hazır olun! Bilim insanları, insan gözünün göremediği kızılötesi ışığı doğrudan algılayabilen yenilikçi bir kontakt lensi geliştirdi. Çin Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden (USTC) uzmanların öncülüğünde tasarlanan bu ileri teknoloji infrared kontakt lensi sayesinde, insan görüşünün sınırları genişletiliyor. Artık, gece görüş teknolojisi denince akla gelen büyük ve hantal gözlüklere ihtiyaç kalmadan, gözler kapalıyken bile yakın kızılötesi ışık dalgalarını algılamak mümkün hale geliyor. Bu sayede, nanoteknolojiyle geliştirilen bu lensler, insan gözünün doğal sınırlarının ötesinde, çok daha zengin ve renkli bir kızılötesi görüş deneyimi sunuyor.
Kızılötesi Görüş Nasıl Mümkün Oldu?
İnsan gözü, yaklaşık 400 ila 700 nanometre dalga boyları arasındaki görünür ışığı algılayabilir. Ancak doğada, özellikle de 800–1.600 nanometre arasındaki yakın kızılötesi ışık, bu aralığın dışında kalır. Yeni geliştirilen kontakt lensler, işte bu görünmez ışığı görünür hale getiriyor.
Araştırmacılar, lenslere özel nanoparçacıklar entegre ederek bu dönüşümü sağladı. Nadir toprak elementlerinden olan iterbiyum ve erbiyum gibi metallerle oluşturulan bu nanoparçacıklar, yakın kızılötesi ışığı daha kısa dalga boylarına çevirerek insan gözüyle algılanabilir hale getiriyor. Bu lenslerin üretim maliyeti ise çift başına yaklaşık 200 dolar civarında.
Geleneksel Gözlüklere Karşı Avantaj ve Dezavantajlar
Gece görüş gözlükleri, kızılötesi ışığı görebilmemizi sağlar ancak büyük, hantal ve genellikle harici bir güç kaynağına ihtiyaç duyar. Yeni kontakt lensler ise daha kompakt, renkli görüntü sunabilen ve pasif çalışan bir alternatif sunuyor. Geleneksel gözlüklerin aksine bu lensler, yalnızca yüksek yoğunlukta kızılötesi ışık kaynaklarını (örneğin LED’ler) gösterebiliyor. Bu durum, düşük yoğunluktaki kızılötesi sinyalleri algılamakta yetersiz kalmalarına yol açıyor.
Ayrıca, nanoparçacıkların ışığı saçma özelliği nedeniyle oluşan görüntüler bulanık olabiliyor. Bu sorunu azaltmak için araştırma ekibi, lensleri ek optik elemanlarla destekleyen özel gözlüklerle test etti.
Bu sınırlamalar nedeniyle bazı uzmanlar teknolojinin pratik faydaları konusunda şüpheli. Londra Üniversitesi’nden nörobilimci Glen Jeffery, “Kızılötesi gözlüklerle çok daha kolay çözülebilecek uygulamalar varken, bu lenslerin neden tercih edileceğini anlayamıyorum,” diyerek teknolojinin gerekliliğini sorguluyor.
Gelecekte Neler Mümkün?
Tüm eleştirilere rağmen, araştırma ekibi teknolojinin geleceği konusunda umutlu. Ekip üyesi Yuqian Ma, bu lenslerin sahtecilikle mücadele için kullanılan ve yalnızca kızılötesi ışıkta görülebilen güvenlik işaretlerini tespit etmekte kullanılabileceğini belirtiyor. Ayrıca, lensler kanserli dokuların tespiti gibi tıbbi uygulamalarda, özellikle yakın kızılötesi floresan cerrahisi sırasında doktorlara yeni bir bakış açısı sunabilir.
Fudan Üniversitesi’nden kimyager Xiaomin Li, çalışmaya dışarıdan katılmış olmasına rağmen buluşu “bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibi” diyerek övüyor. “Çevremizi algılamamız için yepyeni olasılıkların kapısını açıyor,” diye ekliyor.
Farelerden İnsanlara İlk Testler
Araştırmacılar, bu çalışmadan önce farelerin retinasına nanoparçacık enjekte ederek kızılötesi görüş kazandırmıştı. Bu sefer daha az invaziv bir yöntem kullanarak nanoparçacıkları yumuşak lens materyaliyle birleştirdi. Yapılan güvenlik testlerinin ardından, lensler hayvanlar ve insanlar üzerinde denendi.
Lens takan fareler, karanlık ve kızılötesi ışıkla aydınlatılmış kutular arasında seçim yaparken karanlık olanı tercih etti. Bu, kızılötesi ışığı algılayabildiklerini gösterdi. İnsanlar ise lenslerle LED kaynaklı kızılötesi ışığı görebildi, hatta Mors alfabesiyle gönderilen sinyalleri okuyabildi. İlginç bir şekilde, testler gözler kapalıyken bile başarılıydı; çünkü yakın kızılötesi ışık göz kapaklarından geçebiliyor, oysa görünür ışık bu kadar derin nüfuz edemiyor.
İnsan Görüşüne Açılan Yeni Bir Pencere
Yuqian Ma, “İnsanların lens takarak kızılötesi ışık parlamalarını görmesi heyecan verici bir andı,” diyerek bu teknolojinin potansiyeline vurgu yapıyor. Ekip, ileride daha fazla nanoparçacığı lenslere entegre etmeyi ve ışık dönüşüm verimliliğini artırmayı hedefliyor.
Yeni kızılötesi kontakt lensler, insan fizyolojisinin doğal sınırlarını aşarak, dünyayı görme biçimimize radikal bir yenilik getiriyor. Bilim, bir kez daha görünmeyeni görünür kılmayı başardı.
Kaynak
Gibney, E. These contact lenses give people infrared vision — even with their eyes shut, Nature. https://doi.org/10.1038/d41586-025-01630-x
Infrared contact lenses allow people to see in the dark, even with their eyes closed. https://phys.org/news/2025-05-infrared-contact-lenses-people-dark.html
