Çin mitolojisinde gebe kalmış kadınların bebeklerinin cinsiyetini, annenin gebe kalma ayına ve yaşına göre tahmin etmek için tasarlanmış bir ay takvimi bulunmaktadır. Çin Takvimi adı verilen bu araç ile cinsiyet hesaplama, geçmişten günümüze toplumlarda ebeveynlerin bebeklerinin cinsiyetlerin meraklarını gidermek için faydalandığı yöntemlerden biridir. Peki popülerliği günümüze kadar gelen takvim bilimsel olarak doğru mu? Gerçekten bebeklerin cinsiyetlerini belirlemek bizim elimizde mi veya bunu bir takvime göre bilebilmek mümkün mü? Gelin, birlikte doğruluğu halen tartışma konusu olan bu takvime bilimsel bir bakış atalım.
Geçmişte, Ay ve Çin takvimleri gibi araçlar, bir bebeğin cinsiyetini belirlemek ve cinsiyet kromozomuyla ilişkili hastalıklara karşı korunmak için yaygın olarak kullanılmıştır. Antik Çin’de icat edilen Cinsiyet Tablosu, bebeğin cinsiyetini tahmin etmek ve seçmek için kullanılmıştır. Efsanelere göre, tablonun Yin ve Yang, Beş Element ve Sekiz Trigram’ı içeren I Ching’in yardımıyla Qing hanedanlığının başlangıcında (1644 – 1912) icat edildiğini söylenmiştir.
Bu tablo, geçen yüzyılda bir imparatorun mezarında keşfedilmiştir. Antik Çin imparatorları için erkek evlat sahibi olmanın önemini göz önünde bulundurduğumuzda, bu bulgu, cinsiyet seçiminin önemli bir tarihi örneği olarak değerlendirilmektedir. Günümüzde cinsiyet tahmininde en kesin olabilecek sonuçlar, hem maliyetli hem de invaziv bir yöntem olan tüp bebek (IVF) tedavisi ile elde edilebilmektedir. İlginç bir şekilde, dünya genelinde erkek bebeklerin doğum oranı kız bebeklerden daha yüksektir. X ve Y kromozomu taşıyan sperm hücrelerinin sayısı eşit olmasına rağmen, erkek bebeklerin doğma olasılığının daha yüksek olmasını açıklayan bazı hipotezler öne sürülmüştür.
Hipotezlerden biri, Y kromozomu taşıyan spermatozoaların daha hafif olduğunu, viskoz sıvıda daha hızlı hareket ederek oositlere daha erken ulaştığını öne sürmektedir. Ancak, dişi embriyoların erkek embriyolarından daha dayanıklı olduğu kabul edilmektedir. Sıcaklığın insan cinsiyeti belirlemesi üzerindeki etkisini destekleyen çalışmalar, sıcak iklimlerde daha yüksek oranda erkek doğumu olduğunu bildirmektedir. Araştırmalar anne diyetinin ve anne yaşının, bebeğin cinsiyetini etkilemedeki potansiyel rollerini göstermektedir.
Çin Takvimi ile Cinsiyet Belirlemenin Doğruluğu Üzerine Araştırmalar
Jafarzade ve arkadaşları, 1 Ocak 2017 ila 1 Ocak 2023 tarihleri arasında doğum yapan tekil gebelikli annelerin bebeklerinin cinsiyetini tahmin etmede Çin ay takviminin doğruluğunu değerlendirmek amacı ile bir çalışma yapmışlardır. Bu çalışmaya 01.01.2017 ile 01.01.2023 tarihleri arasında düzenli adet döngüsüne sahip ve son adet dönemleri belgelenmiş tekil gebelikler dahil edilmiştir. Düzensiz adet, çoğul gebelik ve tüp bebek tedavisi gören gebeler araştırmaya alınmamıştır. Veriler hasta arşiv dosyalarından elde edilmiş olup, son adet dönemleri kaydedilmeyen veya ultrason sonucu olmayan gebelikler çalışmaya dahil edilmemiştir.
Tahmini gebe kalma tarihi, son adet döneminin ilk gününe 14 gün eklenerek hesaplanmıştır. Kayıtlardan annenin ilk ziyarette bildirdiği son adet döneminin ilk günü, anne yaşı, doğum tarihi ve bebeğin cinsiyeti kaydedilmiştir. Sonrasında bebeğin cinsiyeti, Çin takvimi kullanılarak tahmin edilen cinsiyetle karşılaştırılmıştır. Çin takvimi ile bebeğin cinsiyetini tahmin etmek için, çeşitli internet sitelerinde bulunan hesaplama araçlarına annenin gebe kaldığı tarihi ve yaşını girmek yeterli olmuştur. İkisinin kesişim noktası bebeğin cinsiyetini belirlemektedir.
Sonuçlar ne Gösteriyor?
Çalışmada Cohen’in Kappa İstatistiği uygulanmıştır. Analizler yapılmadan önce annenin gebe kalma ayını tahmin etmek için son adet tarihlerinin ilk gününe 14 gün eklenmiştir. Kappa istatistiği, tahmin edilen cinsiyetin doğruluğunu ve yenidoğanın gerçek cinsiyetiyle uyumluluğunu değerlendirmek amacıyla, yenidoğanların cinsiyetinin rastgele değişken olarak gözlenen değerleri ile Çin takviminde karşılık gelen değerler arasındaki uyum düzeyini ölçmek için kullanılmıştır. 01.01.2017 ile 01.01.2023 tarihleri arasında gerçekleşen 21.675 doğum arasından yalnızda 17.580’i çalışmaya dahil edilmiştir. Geri kalan 4.095 doğum ikiz gebelik, son adet döneminde belirsizlik, tüp bebek veya hastane kayıtlarının eksik olması nedeni ile çalışmaya dahil edilmemiştir. Çalışmada 0,002 kappa değeri ve 0,797 p değeri belirlenmiştir. Elde edilen 0,002 kappa katsayısı, “gözlemlenen cinsiyet değerleri” ile Çin takviminden türetilen “cinsiyet tahminleri” arasında istatistiksel olarak anlamlı bir uyum olmadığını göstermektedir.
Ayrıca yapılan başka araştırmalar da Çin takviminin anlamlı olmadığı sonucuna varmaktadır. Villamor ve arkadaşları, 1973-2006 yılları arasında 2.840.755 hastayı içeren bir çalışma yürütmüş ve yazı tura atarak cinsiyet tahmin etmenin Çin takviminden daha anlamlı olduğunu sonucuna varmışlardır. Benzer şekilde, Katz ve arkadaşları tarafından 01.01.1995 ile 30.07.2008 arasındaki 38.394 gebeyi içeren tekil doğumlar üzerine 2009 yılında yapılan bir çalışmada, Çin takviminin tahmininin yalnızca %50,2 olduğu bulunmuş ve bu da cinsiyeti belirlemek için yetersiz bir yöntem olduğunu göstermektedir.
Bilimle kalın değerli Moletik okurları.
Kaynakça
Jafarzade, A., Aghayeva, S., Mungan, T. M., Biri, A., & Ekiz, O. U. (2023). Predicting Baby Gender Using the Chinese Lunar Calendar.
Ericsson, R. J., Langevin, C. N., & Nishino, M. (1973). Isolation of fractions rich in human Y sperm. Nature, 246(5433), 421-424.
Villamor, E., Dekker, L., Svensson, T., & Cnattingius, S. (2010). Accuracy of the Chinese lunar calendar method to predict a baby’s sex: a population‐based study. Paediatric and Perinatal Epidemiology, 24(4), 398-400.
Katz, D., & Wylie, B. (2009). 568: The Chinese birth calendar for prediction of gender-fact or fiction?. American Journal of Obstetrics & Gynecology, 201(6), S211.
