İklim Değişikliği Türlerin Adaptasyonlarını Nasıl Etkileyecek?

Pek çok tür, iklim değişikliklerine karşı savunmasızdır. Fizyolojilerini küresel ısınmaya karşı hızlıca uyarlayamaz. Uluslararası araştırmacılardan oluşan ekibe göre, türler ısı toleransını soğuk toleranstan daha yavaş şekilde geliştiriyor ve adapte olabilecekleri ısı seviyelerinin sınırları var.

Nature Communications’da yayınlanan bir çalışmada McGill Üniversitesi profesörü Jennifer Sunday ve ortak yazarlar, türlerin termal sınırlarının nasıl geliştiğini anlamak istedi. Araştırmacılar, yaşam ağacındaki varyasyonu incelemek için, tüm organizma türleri için termal toleransları derleyen mevcut en büyük veri tabanını geliştirdiler. (Veritabanı: GlobTherm)

Araştırmacılar, her şeyden önce bir türün termal toleransının mevcut iklimle bağlantılı olduğunu buldular. Biyoloji Bölümünden Yardımcı Doçent olan Jennifer Sunday: ‘Termal sınırların çoğunlukla bir türün iklimiyle eşleşmesi mantıklıdır ancak termal sınırların evrimsel geçmişinin izini sürmek, türlerin bulundukları yere nasıl geldiklerini ortaya çıkarabilir.’ diyerek ifade etmektedir.

Endotermik, (sıcakkanlı) canlılar, çevreden bağımsız olarak vücut ısısını koruyabilirler. Kuş, memeliler ve bazı balık türleri endotermiktir. Ektotermik (soğukkanlı) canlılar ise vücut ısısının düzenlenmesi güneş ışığı gibi dış kaynaklara bağlıdır. Örneğin balıklar, amfibiler, sürüngenler ve omurgasızlar bulunur.

Araştırmacılar ayrıca, özellikle ektotermler ve bitkilerle karşılaştırıldığında endotermlerde soğuğa karşı olan toleransın ısıya toleranstan çok daha hızlı geliştiğini buldular.

Bu eşitsizliğin nedeni, ısı toleransının ‘çekici öge’ adı verilen evrimsel bir engele ulaşmış olması ve bunun ötesinde daga fazla evrimin kısıtlandığı veya buna karşı seçilmesi olabilir. Leipzig Üniversitesi ve Canberra Üniversitesi’nden eş yazar Joanne Bennett, ‘ Bu çok endişe verici çünkü türlerin büyük çoğunluğunun eşi görülmemiş çağdaş iklim değişikliği oranından kurtulmak için yeterince hızlı adapte olamayacağını gösteriyor.’

Araştırmacılar bu çalışmanın sonuçlarının özellikle koruma yönetimi ile ilgili olduğunu söylüyor. Biyolojik çeşitlilik için sığınakları yüksek sıcaklıklardan korumak ve yaratmak, koruma yöneticileri için önemli bir stratejidir.

İlk yayımlanma tarihi: 8 Mart 2021
Güncellenme tarihi: 9 Mayıs 2024

Kaynaklar

1. Joanne M. Bennett, Jennifer Sunday, Piero Calosi, Fabricio Villalobos, Brezo Martínez, Rafael Molina-Venegas, Miguel B. Araújo, Adam C. Algar, Susana Clusella-Trullas, Bradford A. Hawkins, Sally A. Keith, Ingolf Kühn, Carsten Rahbek, Laura Rodríguez, Alexander Singer, Ignacio Morales-Castilla, Miguel Ángel Olalla-Tárraga. The evolution of critical thermal limits of life on Earth. Nature Communications, 2021; 12 (1) DOI: 10.1038/s41467-021-21263-8
2. McGill University. (2021, March 4). Will climate change outpace species adaptation? Species evolve heat tolerance more slowly than cold tolerance. ScienceDaily. Retrieved March 6, 2021 from www.sciencedaily.com/releases/2021/03/210304133457.htm
3. Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2018, November 15). Endotherm. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/endotherm
4. Britannica, T. Editors of Encyclopaedia (2019, September 6). Ectotherm. Encyclopedia Britannica. https://www.britannica.com/science/ectotherm