Tarım ve Orman Bakanlığı, şap hastalığı görülen 8 işletmede karantina dahil tüm tedbirlerin alındığını duyurdu. Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, çeşitli illerde görülen şap hastalığı ile ilgili olarak yaptığı açıklamada, “Gerekli aşılar üretildi. Büyükbaş hayvanların tamamını aşılamamız gerekiyor.” dedi.
Şap hastalığı nedir?
Şap hastalığı, etken madde olarak Picornaviridae ailesine ait Aphthovirus cinsinin neden olduğu, bulaşıcı bir hayvan hastalığıdır. Hastalık, özellikle sığırlarda, domuzlarda, keçilerde ve koyunlarda görülür ve hızlı bir şekilde yayılabilir. Şap hastalığı çift tırnaklı hayvanların akut seyirli, çok bulaşıcı ve zoonotik karaktere sahip viral bir enfeksiyonu olarak bilinmektedir. Hastalığın bulaşma oranı yüksek olmakla beraber, hassas hayvan popülasyonlarında %100’e kadar ulaşabildiği görülmüştür. Şap hastalığı hayvanların sağlığına zarar verdiği gibi, tarım sektöründe de ciddi ekonomik kayıplara neden olabilir.
Bu nedenle, hayvanların sağlıklı ve korunaklı bir ortamda yaşaması ve şap hastalığı gibi bulaşıcı hastalıkların yayılmasını önlemek için, büyükbaş hayvanların aşılanması büyük önem taşır. Veteriner hekimler tarafından yapılan aşılamalar, büyükbaş hayvanların sağlıklı bir şekilde yetiştirilmesine ve üretimlerinin verimli olmasına yardımcı olur.
Virüsün O , A, C , SAT-1, SAT-2, SAT-3 ve ASİA 1 olmak üzere antijenik olarak farklı yedi ayrı serotipi bulunmaktadır. (O) serotipinin II, A serotipinin 32, C serotipinin 5, SAT I serotipinin I, SAT 2 serotipinin 3, SAT 3 serotipinin 4 , ASIA I serotipinin ise I alt tipi vardır. Serotipler arasında çapraz bağışıklık görülmemesi hastalıkla mücadeleyi güçleştirmektedir.
Virus fiziksel etkenlere karşı değişik duyarlılık göstermektedir. Isıya dayanıksız olup 37°C’de 12 saatte, 60-65°C de 1/2 saatte, 85°C de ise birkaç dakika da yıkımlanarak etkisiz hale gelmektedir. Ancak düşük ısı derecelerine ve ani donma ve çözülmelere karşı oldukça dayanıklıdır. Enfekte karkaslarda +4oC de 24-48 saatte laktik asit oluşumuna bağlı olarak hızla inaktif (etkisiz) olurken, kan, kemik iliği, lenf bezleri ve iç organlarda uzun süre dayanabilir ve ani dondurmalarda iskelet kaslarında da uzun süre aktif halde kalabilir.
Çevre şartlarına da oldukça dayanıklı olan virüs, değişken ve uzun sürelerde enfeksiyözitesini (bulaşma yeteneğini) koruyabilmektedir. Öldürücü olmamakla birlikte sürü içerisinde veya bölgede hızla yayılır. Her ne kadar zoonoz kabul edilse de, insanlara bulaşmasının oldukça nadir olduğu söylenmektedir.
Büyükbaş hayvanların tamamının aşılanması gerekiyor mu?
Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, çeşitli illerde görülen şap hastalığı ile ilgili olarak açıklamada, “Gerekli aşılar üretildi, aşılama hızla yapılacak. Büyükbaş hayvanların tamamını aşılamamız gerekiyor. Önemli olan hastalığa karşı gerekli aşının hızla üretilmesiydi, bu aşı üretme çalışmaları tamamlanmış durumda.” dedi.
Öte yandan Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamada, Irak’ta şap hastalığıyla ilgili gelişmelerin ortaya çıkması üzerine, Avrupa Birliği Şap Hastalığı ile Mücadele Komisyonu (EuFMD) koordinasyonunda numune gönderme ve test etme protokolü çerçevesinde, bakanlığa bağlı Şap Enstitüsü Müdürlüğüne incelenmek üzere farklı mahallerden numuneler gönderildiği belirtildi.
Açıklamada, enstitü tarafından, bir numunenin daha önce Türkiye’de rastlanmayan SAT-2 serotipi olduğu tespit edilerek etkenin izole edildiği ve Türkiye’de bu serotipe karşı aşı üretimi için çalışmalara ivedilikle başlandığı, il müdürlüklerinin yanı sıra tüm paydaşların konuyla ilgili uyarıldığı vurgulandı.
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada: “Bakanlığımızca, hastalığın ülkemize sıçramasının engellenebilmesi için ilgili kurumlarla derhal iletişime geçilerek, sınır gözetim ve yol kontrol faaliyetlerinin artırılmasına ilişkin gerekli bilgilendirmeler yapılmıştır. Sahada titizlikle yürütülen çalışmalar neticesinde, SAT-2 serotipi şap hastalığını taşıyan ilk vaka tespit edilmiştir.
Halihazırda hastalık görülen 8 işletmede kordon-karantina dahil olmak üzere tüm tedbirler alınmıştır. 8 Mart 2023 tarihinde de Dünya Hayvan Sağlığı Örgütüne gerekli bildirimde bulunulmuştur. Şap Enstitü Müdürlüğümüz tarafından yürütülen çalışmalar neticesinde ise SAT-2 serotipine karşı aşı üretilmiş ve 9 Mart 2023 tarihi itibarıyla kullanıma hazır hale getirilmiştir.”
Bu gelişmeler üzerine toplanan Ulusal Hastalık Kontrol Merkezi tarafından hastalığın yayılmasını önleyici tüm tedbirlerin alındığına işaret edilen açıklamada, “Kesim, ithalat ve ihracat amaçlı yapılan sevkler dışında, şap hastalığına duyarlı tüm hayvan hareketleri (il içi ve il dışı) ilkbahar şap aşılama kampanyası süresince ülke genelinde durdurulmuştur.
SAT-2 serotipi şap hastalığına ilişkin tüm gelişmeler ilk andan itibaren Bakanlığımızca yakından takip edilmekte olup gerekli tüm önlemler alınmaktadır. Ülkemizde ilk defa görülen bu serotipe karşı ivedilikle aşı üretimini tamamlayan Bakanlığımız, büyükbaş hayvan varlığımızın tamamının aşılanması için gerekli çalışmaları süratle yürütmektedir.” denildi.
