Toplumsal açıdan psikolojik rahatsızlıklar bir başka deyişle mental hastalıklar birer sorun gibi gözükmektedir. Ancak duygu ve davranış biçimlerini; evrimsel süreçte uyum sağlama ve hayatta kalabilme bakımından incelediğimizde durumun çok da öyle olmadığını görmek mümkündür. Bizlere bozukluk gibi gelen olayların hayatta kalmaya ve uyum sağlamaya hizmet ettiklerini söylemek, genetikle alakadar olduğunu belirtmek yanlış olmayacaktır.
Peki Neden Hâlâ Yaygın Biçimde Görülüyorlar?
Normalde uygunsuz davranış ve duyguların seçilip kalkması, sıklık ve şiddetinde azalma olması gerekirken mental hastalıklar; hâlâ günümüzde var olmaya devam ediyor. Hatta bir bakıma toplum içerisinde depresyon ve anksiyete bozukluğunun görülme oranının arttığını söylemek yanlış olmayacaktır.
Bu rahatsızlıkların genlerle atarılarak devam ediyor olmasına birkaç neden sunabiliriz:
- Uyumsal davranış genleri ile güçlü biçimde bağlantı kurmuş durumdalardır.
- Genetik akrabalarının getirdiği yararlar günümüzde de görülmektedir.
- Ortadan kalkmaları için evrimsel açıdan yeterli durum söz konusu değildir.
Tüm bu nedenlere yenilerini ekleyerek yelpazeyi genişletmemiz de mümkündür. Bu bağlamda biraz da hangi hastalıkların etkisinin pozitif olduğunu incelemek gereklidir.
Hangi Hastalıkların Ne Gibi Yararları Var?
Mental hastalıklar, her ne kadar zorlu ve yorucu süreçlere neden olsa da bazı yararlı yönleri de bulunaktadır. Örnek olarak avcı atalarımızın kötü hava şartları başladığında; duygu durumlarının düşük olması ve bu sebeple evde kalarak risklerden korunmaları verilebilir.
Bireyin hep kendi idealine olan uzaklığını düşünerek kendini geri çekmesi sonucu bazı tehlikelerden kendini sakınması da buna örnektir.
İsveçli psikiyatrist Emmy Gut’a göre; depresyonun getirisi olan eylemsizlik ve sürekli düşünme hâli aslında bazı koşullarda sağlıklı bir durum değerlendirmesi olarak kabul edilebilir. Birey; yaşamında yaşadığı ilerlemeleri, gereksiz durumları analiz edebilir ve bu şekilde kendisine bir yol seçebilir. Diğer bir örnek de anksiyete bozukluğu yaşayan bireyler için verilebilir. Kendileri diğer insanlara göre çevresel uyaranlara ya da tehlikelere karşı daha atiktir, erken harekete geçebilirler.
Tabi ki tüm bu rahatsızlıklar bireyin hayatını olumsuz etkileyen, ileri safhalarda tedavi edilmesi gereken unsurlardır. Ancak evrimsel açıdan neden elenmediklerini, hâlâ devam ettiklerini incelemek pozitivitesine göz atmaktan geçmektedir.
İlk Yayımlanma Tarihi: 11 Ocak 2023
Güncellenme Tarihi: 14 Eylül 2023
Kaynakça
https://www.researchgate.net/publication/291345125_EVRIMSEL_ACIDAN_PSIKOPATOLOJI
