Çoğumuz az çok mitolojide yer alan efsanevi karakterleri duymuşuzdur. İnsan başlı at, Medusa, ejderhalar… Peki ama Osmanlı Devleti’nde dahi süslemelerde yer alan Basilisk’i hiç duymuş muydunuz?
Basilisk; Avrupa hikayelerinde adı geçen yılan/ejderha benzeri ve dişleri ya da bakışlarıyla öldürebilen bir efsanevi yaratıktır. Kökeni Yunanca olan Basilisk, küçük kral ya da genç hükümdar anlamına gelmektedir. Kral veya genç hükümdar olarak nitelendirmesinin nedeni bazı figürlerde başında taç benzeri bir yapının olmasıdır.
Kökeni MS 79 yılına kadar dayanan Basilisk, bir horoz altında duran kurbağa yumurtasından veya bir yılan ile horoz ya da tavuğun çiftleşmesi ile meydana gelmiş bir karakter olarak nitelendirilir.
Tarih Boyunca Kimler Basilisk’e Yer Vermiş?
Basilisk, simya ile çoğu zaman bağdaştırılmış ve gümüşü altına çevirebildiğine dair efsaneler ortaya çıkmıştır. Teolog olan Sevillalı İsidor Hispalensis; basiliskin nefesinin dahi ölümcül olduğunu söyleyerek yılanların kralı olarak nitelendirmiştir. Aynı şekilde Alman filozof ve tanrıbilimci olan Albertus Magnus, Basilisk’in öldürücü bakışları hakkında yazmıştır. Hatta Leonardo da Vinci de çalışmalarında bu mitolojik yaratığa yer vermiştir. Martin Luther’in “Yahudiler ve Yalanları” isimli kitabında da yer alır. Harry Potter izleyenler de bu karaktere muhakkak aşinadır. 😊
Bu mitolojik karakter gece yarısı dolunay sırasında horozun bıraktığı yumurtadan doğar ve gelişir. Basilisk’e saldırabilecek tek hayvanın gelincik olduğu söylenir.
Bu güçlü karakter İsviçre şehri Basel’in sembolü haline gelmiştir.
Aynı şekilde Osmanlı’da çoğu zaman gücün sembolü olarak farklı figürler seçilse de Basilisk figürünün de yer aldığını görebiliriz. İstanbul Beşiktaş’ta bulunan Deniz Müzesi’ne gittiğinizde girişte yer alan kadırganın üzerinde bu figürü görebilirsiniz.
Kaynak
- https://en.wikipedia.org/wiki/Basilisk
- https://confuzzledom.wordpress.com/2016/10/07/the-basilisks-of-basel/
- Görsel 1: https://ar.pinterest.com/pin/572309065144511799/?amp_client_id=CLIENT_ID(_)&mweb_unauth_id=&simplified=true
- Görsel 2: https://confuzzledom.wordpress.com/2016/10/07/the-basilisks-of-basel/
- Görsel 3: https://cumhuriyetciyorum.wordpress.com/2020/01/29/istanbul-deniz-muzesi/