22 yıl önce Marmara 45 saniye boyunca kesintisiz bir korku yaşadı. Marmara Depremi, Kocaeli, Sakarya, İstanbul, Düzce ve Yalova’da büyük yıkımlara neden olmuştu. Temmuz 2010 tarihinde yayınlanan rapora göre, depremde 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti, 43 bin 953 kişi yaralandı. Yaklaşık 200 bin kişi evsiz kaldı, 66 bin 441 konut ve 10 bin 901 iş yeri yıkıldı… 16 milyona yakın kişi depremden değişik düzeylerde etkilendi, 285 bin 211 konut ve 42 bin 902 iş yerinde hasar tespit edildi.
Hatırlayanların bitmek bilmedi şeklinde tanımladığı ve gözlerini dolduran bu 45 saniye, pek çok can ve mal kaybına neden oldu. Peki aradan geçen 22 yılda yeni büyük bir deprem riskine karşı ne kadar hazırlıklıyız?
Deprem anında nasıl davranmalısınız?
Deprem anında can ve mal kayıplarının artmasının en önemli nedenlerinden biri sarsıntı sırasında kişilerin kendilerini nasıl koruyacaklarını ve ne yapmaları gerektiğini bilmemesidir. Peki, deprem anında ne yapmanız gerekiyor?
Eğer bina içindeyseniz;
- Kesinlikle panik yapmayın.
- Sabitlenmemiş dolap, raf, pencere vb. eşyalardan uzak durun.
- Varsa sağlam sandalyelerle desteklenmiş masa altına veya dolgun ve hacimli koltuk, kanepe, içi dolu sandık gibi koruma sağlayabilecek eşya yanına çömelerek veya uzanarak kendinize hayat üçgeni oluşturun. Başınızı iki elinizin arasına alarak veya bir koruyucu (yastık, kitap vb) malzeme ile koruyun. Sarsıntı geçene dek bekleyin. Güvenli bir yer bulup, diz üstü ÇÖK, baş ve enseyi koruyacak şekilde KAPAN, düşmemek için sabit bir yere TUTUN hareketini yapın. Deprem sırasında sarsıntı durana kadar olduğunuz yerde kalın.
- Cam, pencere, dışarıya bakan duvar ve kapılardan, aydınlatma tesisatı veya armatürü gibi üzerinize düşecek her tür eşyadan uzak durun.
- Sarsıntı başladığında yataktaysanız orada kalın. Üzerinize düşecek ağır bir eşya yoksa bir yastıkla başınızı koruyun; varsa en yakındaki güvenli alana geçin.
- Size yakın çok sağlam ve yüke dayanıklı bildiğiniz bir kapı değilse, kapıyı kullanmayın. Çoğu iç mekan kapısı basitçe inşa edilmiştir ve sizi korumaktan uzaktır.
- Merdivenlere ya da çıkışlara doğru koşmayın. Sarsıntı bitene kadar içeride kalın, ancak sarsıntı bitince dışarı çıkmak güvenlidir. Sarsıntı sırasında binayı terk etmeye çalışmayın.
- Araştırmalar, çoğu yaralanmanın bina içinde hareket ederken veya dışarı çıkmaya çalışırken oluştuğunu göstermektedir.
- Balkona çıkmayın.
- Balkonlardan ya da pencerelerden atlamayın.
- Asansör kullanmayın.
- ACİL DURUMLARI ve YANGINLARI bildirmek dışında telefonları KULLANMAYIN. Kibrit ve çakmak YAKMAYIN, elektrik düğmelerine DOKUNMAYIN.
- Elektrikler kesilebileceğinin; yangın alarmlarının çalışabileceğinin ve varsa yangın söndürme sistemlerinin devreye girebileceğinin farkında olun.
- Tekerlekli sandalyede iseniz tekerlekleri kilitleyerek başınızı ve boynunuzu korumaya alın.
- Mutfak, imalathane, laboratuvar gibi iş aletlerinin bulunduğu yerlerde; ocak, fırın vb. cihazları kapatın. Dökülebilecek malzeme ve maddelerden uzaklaşın.
- Sarsıntı geçtikten sonra elektrik, gaz ve su vanalarını kapatın; soba ve ısıtıcıları söndürün. Diğer güvenlik önlemlerini alın; daha önceden hazırlanmış acil durum çantası ile gerekli olan eşya ve malzemeyi yanınıza alarak binayı daha önce tespit ettiğiniz yoldan derhal terk edip toplanma bölgesine gidin.
- Her büyük depremden sonra mutlaka artçı deprem olur. Artçı depremler zaman içerisinde seyrekleşir ve büyüklükleri azalır. Artçı depremler hasarlı binalarda zarara yol açabilir. Bu nedenle sarsıntılar tamamen bitene kadar hasarlı binalara girmeyin.
- Artçı depremler sırasında da ana depremde yapmanız gerekenleri yapın.
Eğer bina dışında açık alandaysanız;
- Dışarıda kalın.
- Enerji hatlarından, diğer binalardan, direklerden, ağaçlardan ve duvar diplerinden uzaklaşın.
- Açık arazide çömelerek etraftan gelen tehlikelere karşı hazırlıklı olun.
- Deniz kıyısından uzaklaşın.
- Toprak kayması, taş veya kaya düşebilecek yamaç altlarında bulunmayın. Böyle bir ortamda bulunuyorsanız, en seri şekilde güvenli bir ortama geçin.
- Binalardan düşebilecek baca, cam kırıkları ve sıvalara karşı tedbirli olun.
- Toprak altındaki kanalizasyon, elektrik ve gaz hatlarından gelecek tehlikelere karşı dikkatli olun.
- En büyük tehlike binaların dış duvarlarının yıkılmasıdır. Depremlerdeki ölümlerin önemli bir kısmını bina içinden dışarı kaçarak enkaz altında kalanlar oluşturabilmektedir. Deprem sırasındaki yer hareketi nadiren ölüme veya yaralanmaya sebep olur. Depremle ilgili çoğu ölüm çöken duvarlar, parçalanan camlar ve düşen eşyalardan kaynaklanmaktadır.
Eğer araçtaysanız;
- Araç kara yolunda seyir halindeyken sarsıntı olursa ve bulunduğunuz yer güvenli ise (bina, ağaç, direkler yanında, üst geçit altlarında durmaktan sakınarak) yolu kapatmadan, sağa yanaşıp durun. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, pencereler kapalı olarak araç içerisinde kalın.
- Sarsıntının geçmesini ihtiyatla bekleyin. Depremde hasar gören yol, köprü ve rampaları kullanmayın.
- Normal trafikten, ağaçlardan, direklerden ve enerji nakil hatlarından mümkün olduğu kadar uzaklaşın. Ancak sarsıntı durduktan sonra açık alanlara gidin.
- Araç meskun mahallerde ise ya da güvenli bir yerde değilse aracı durdurun; kontak anahtarını üzerinde bırakarak aracı terk edin ve açık alanlara gidin.
- Bir tünelin içinde iseniz ve çıkışa yakın değilseniz, aracınızı durdurup aşağıya inin ve aracınızın yanına yan yatarak ayaklarınızı karnınıza çekin, ellerinizi de başınızın üstüne kavuşturun.
- Kapalı bir otoparkta iseniz; arabanızın dışına çıkıp yanına yatın. Üzerinize yıkılacak tavan, tünel gibi büyük kitleler aracı belki ezecek, ama yok etmeyecektir. Araç içinde olduğunuz takdirde, üzerinize düşen bir parça ile ezilmenize sebep olabilir.
Eğer Metroda veya diğer toplu taşıma araçlarındaysanız;
- Gerekmedikçe, kesinlikle metro ve trenden inmeyin. Elektriğe kapılabilir veya diğer bir trenin çarpması ile zarar görebilirsiniz.
- Trenin içinde sıkıca tutturulmuş askı, korkuluk veya herhangi bir yere tutunun.
- Metro veya tren personeli tarafından verilen talimatları izleyin.
Allah korusun! Ancak bilmeliyiz: Eğer enkaz altında kaldıysanız;
- Kibrit ve çakmak yakmayın.
- Hareket etmeyin ve toz kaldırmayın.
- Ağzınızı ve burnunuzu mendil ya da kıyafetinizle kapatın.
- Borulara ya da duvarlara vurarak yerinizi arama kurtarma ekiplerine bildirmeye çalışın ve ıslık çalın. Bağırmayı son çare olarak kullanın. Çünkü bağırmak tehlikeli boyutlarda toz yutmanıza neden olabilir.
İstanbul yeni bir depreme hazır mı?
Prof. Dr. Mehmet Fatih Altan, İstanbul depreminde son çeyreğe girildiğini vurgulayıp deprem riskine ilişkin alınması gereken önlemleri sıraladı ve kentsel dönüşümün önemine dikkat çekti; “Çünkü 1999 depreminden sonra İstanbul’da 30 yıl içinde büyük deprem olma olasılığı yüzde 64’tür. Gölcük depreminin üzerinden 22 yıl geçti, 8 yıl kalmış.
Deprem olmadan önce alacağımız en önemli önlem yapı güvenliğidir. İstanbul’un yapı stoku hala S.O.S. veriyor, çürük. Çünkü 2000 yılından önce yapılan binalar çok fazla ve o yapılarda insanlar yaşıyor” diye konuştu.
İstanbul’da 700 bin binanın kentsel dönüşüme girmesi gerektiğini aktaran profesör, “Şu anda 75 bin binanın kentsel dönüşümle yenilendiğini görüyoruz. Kentsel dönüşümde yerimizde sayıyoruz, ivme kazandırmak lazım. Devletimiz süreci biraz hızlandırmalı, vatandaş ise binalarını yenilemeye gitmelidir. Büyük depremin üzerinden 22 yıl geçti, yapılarımız sağlam değil. Depreme karşı dayanıklı bina sayımız az.” ifadelerini kullandı.
Prof. Dr. Altan, “Üniversitemizin inşaat laboratuvarında deprem performans analizleri yapıyoruz. Bize Küçükçekmece, Bağcılar, Esenler gibi ilçelerden gelen bina örneklerinden neredeyse yüzde 95’i çürük çıkıyor. Bu binalar 2000 yılı öncesinde yapılmış ve genelde 5 ila 9 katlı. Kişiler, özellikle 2000 yılı öncesinde yapılan binaları son çıkan deprem yönetmeliğine uygun mu diye kontrol ettirmelidir. Yoksa depremi evde karşılayamayız” Ayrıca, “Büyükçekmece’den başlayarak özellikle Avcılar, Küçükçekmece depremden en çok etkilenecek ilçelerdir. Sonra Kadıköy, Üsküdar, Kartal ve Pendik’e kadar giden güzergahta eski yapı stoku var. Fayın Adalar ve Silivri tarafında kilitlendiğini biliyoruz. Özellikle bu ilçelerde yaşayanlar yapılarını kontrol ettirsin. 2000 yılı öncesinde yapılan binaları artık silmek gerekir” dedi.
Marmara bölgesinde 30 milyonluk bir nüfusu kapsayacak bu depremin 7 ila 7.5 büyüklüğünde gerçekleşebileceği tahmin ediliyor. Uzmanlar 70 bin civarında binanın ağır hasar alacağını, toplamda 1 milyona yakın binanın depremden etkileneceğini düşünüyor.
Prof. Dr. Ziyadin Çakır, depremin her an oluşabileceğini konusunda uyarıda bulunarak “Şu anda Türkiye’nin her yerinde 6,5 büyüklüğüne ulaşabilecek deprem her zaman olabilir.” dedi.
Deprem Çantasında Neler Olmalı?
Özellikle enkaz altında yaşamsal faaliyetleri devam ettirebilmek ve arama çalışmalarını yürüten yetkililerle iletişim kurabilmek için deprem çantası büyük önem taşıyor. Bu nedenle kesinlikle bir deprem çantası hazırlamalı ve acil durumda hızlıca ulaşabileceğiniz bir yerde muhafaza etmelisiniz. Peki bu çantanın içeriğinde neler olmalı?
- En az 72 saat yetebilecek miktarda su
- En az 72 saat yetebilecek bozulmayan yiyecekler (konserve, bisküvi vb.)
- İlk yardım çantası
- Çadır
- Battaniye
- Uyku tulumu
- Yedek pilleri ile beraber kullanışlı bir el feneri
- Telefonunuzun şarj aleti (taşınabilir ve kablolu)
- Mevsim şartlarına uygun giysiler (şapka, çorap, yağmurluk, kazak vb.)
- Bir miktar para
- Kullandığınız ilaçlar
- Battaniye
- Kalem ve kağıt
- Çok amaçlı çakı
- Çakmak
- Önemli telefon numaralarının ve iletişime geçilecek kişilerin bilgilerinin bulunduğu defter ya da dosya
- Islak mendil, tuvalet kağıdı, tuvalet atıkları için poşet gibi hijyen ürünleri ve dezenfektan ürünler
Hazırladığınız deprem çantasının kolaylıkla taşınabilir olması için ağır olmadığından emin olmalısınız. Deprem çantasını tüm ailenize yönelik değil, kişisel ihtiyaçlarınız doğrultusunda hazırlamalısınız. Ayrıca varsa evcil hayvanlarınızın ihtiyaçlarına da küçük bir çantada yer vermeyi unutmayın. Deprem çantanızı mevsim şartlarına uygun olacak şekilde belirli dönemlerde yenilemelisiniz. Yiyeceklerin ve içeceklerin son kullanma tarihleri yakın olanlarını tüketebilir ve yerlerine yenilerini koyabilirsiniz. Ayrıca ev haricinde iş yeriniz ve otomobilinizde de deprem çantası bulundurmanızda fayda var.
Hiçbir zaman olumsuz durumla karşılaşmamanız dileğimizle. Peki sizin deprem çantanız var mı? Yorumlarda bizimle paylaşmayı unutmayın 👇
Moletik Ana Sayfasına gitmek için tıklayın
Instagram’da Moletik’i takip edin
Twitter’da Moletik’i takip edin
Bu içerikler de hoşunuza gidebilir 👇
Kaynak
https://www.afad.gov.tr/deprem-aninda-neler-yapmalisiniz
