Mate Çayı Nedir? Mate Çayının Faydaları Nelerdir?

Birçok insan güne bir fincan kahve içmeden başlayamıyor. Kahvenin, ölçülü tüketildiği takdirde sağlığa faydalı etkilerinin olduğu da araştırmalarca kanıtlı. Peki hiç kahveye hangi içeceğin alternatif olabileceğini düşündünüz mü? İyi haber şu ki,  uyarıcı etkisiyle özellikle kilo verme ve yorgunluğa karşı kullanılan mate çayı, kahve ve yeşil çaya alternatif olarak gösterilmekte!

Yerba Mate, Güney Amerika’nın yerli bir bitkisi olan yaprak dökmeyen kutsal Ilex paraguariensis‘in kurutulmuş yapraklarından elde edilir. Brezilya ve Uruguay gibi ülkelerinde oldukça popüler olan mate bitkisi, Arjantin’in milli içeceği olarak da bilinir. Kızılderililer tarafından kültürel önemi ve parlak yeşil yaprakları nedeniyle “yeşil altın” olarak adlandırmıştır. Tutkunları onun hakkında;

Yerba mate” kahvenin gücünü, çayın sağlığa faydalarını ve çikolatanın coşkusunu tek bir içecekte sunuyor“ diyor.

Mate Çayı Sağlığa Faydalı Mı?

“Yerba mate çayı” ya da “Uruguay çayı” olarak da bilinen bu içecek, kahveden elde ettiğimiz birçok fayda da dahil olmak üzere sağlık üzerindeki pozitif etkileriyle biliniyor. Ancak ülkemizde ne yazık ki yetişmemekte. Gelin mate çayının faydalarına yakından bakalım.

Vitamin, mineral ve antioksidan bakımından zengin

Yerba mate çayının içerisinde bol miktarda, çikolata ve çayda da karşımıza çıkan kakao bitkisi bileşenlerinden “teobromin” bulunuyor. A, B1, C gibi çeşitli vitaminler ve aminoasitler bakımından da oldukça zengin. İçerdiği 24 vitamin, 15 amino asit ve antioksidanlarla vücudu ve bağışıklık sistemini güçlendirmek için kullanılıyor.(1)

Kötü kolesterolü düşürmede etkili

Kalp ve damar hastalıklarına karşı koruyucu özelliğinin yanısıra kötü kolesterolü düşürmeye de oldukça etkili olan bu çay için Brezilya’da yapılan bir çalışmada, 102 kişiye günde üç kez 330 ml yerba mate çayı verilerek kan lipid (yağ) düzeyi üzerindeki etkileri incelendi. Çalışma sonuçlarına göre mate çayı kullanımı kan lipit parametrelerini iyileştirdi ve kötü huylu kolesterol (LDL) düzeyini azalttı.(2)

Zayıflamaya yardımcı

İştah kesme ve diüretik özelliği bulunan mate çayı için 2015 yılında 12 haftalık yapılan bir çalışmada, günde 3 gram yerba mate kapsülü alan obez erkekler ve kadınların vücut yağ kütlesinde ve vücut yağ yüzdesinde azalma gördüler. Bu bireylerin ortalama 1,5 kilo kaybedip bel-kalça oranının da % 2 oranında düşüş gözlemlendi.(3)

Mate Çayı Nasıl Hazırlanır?

Ülkemizde yetişmeyen bu bitkiyi aktarlardan alabilir veya paket olarak hazır çay şeklinde de temin edebilirsiniz. Ancak önemli olan çayınızı mate yapraklarından doğal olarak hazırlamanız.

Kurutulmuş ve kıyılmış halde olan mate yaprakları, sıcak su içerisinde bekletilerek, yani demlenerek mate çayı elde edilir. Hem siyah hem de yeşil çayı andıran lezzetli bir tada sahip olan mate çayı, Kalabaş denilen ve su kabağından yapılan bir kaptan içilmektedir. Kahveye benzeyen acımtırak ve hafif mayhoş bir tadı bulunmaktadır. Çoğunlukla sıcak tüketilmesiyle birlikte soğuk olarak da tüketilebilir.

Mate Çaynın Yan Etkileri

İçeriğindeki kafein; hipertansiyon, çarpıntı ve anksiyete riskini artırabilir. Mate çayı ile ilgili en önemli soru işareti kanser riskidir. Yerba matenin kanser riskini araştıran kapsamlı bir çalışma İtalya, Uruguay ve Arjantin iş birliği ile yayımlandı. İncelemeye 3820 kişi ile toplam 6 çalışma alındı. Çalışma sonucuna göre mate çayı tüketimi ile ağız, böbrek, mesane ve akciğer kanseri riskinin artmadığı görüldü. Eğer çok sıcak içilirse yemek borusu (özofagus) kanseri için bir risk faktörü olduğu; Ilık veya soğuk içilen matenin ise kanser riskine bir etkisi olmadığı ifade edildi.(4)

Kaynaklar

1. Kang YR, Lee HY, Kim JH, vd. Yerba Mate’in (Ilex paraguariensis) anti-obezite ve anti-diyabetik etkileri, C57BL / 6J farelerinde yüksek yağlı bir diyetle beslendi .  Lab Anim Res . 2012; 28 (1): 23-29. doi: 10.5625 / lar.2012.28.1.23
2. Menini T, Heck C, Schulze J, De Mejia E, Gugliucci A.Ilex paraguariensis  Ekstraktının Yüksek Yoğunluklu Lipoprotein’de Paraoxonase -1’in Serbest Radikal İnaktivasyonuna Karşı Koruyucu  Etkisi . Planta Med . 2007; 73 (11): 1141-1147. doi: 10.1055 / s-2007-981585
3. Kim SY, Oh MR, Kim MG, Chae HJ, Chae SW. Yerba Mate’in (Ilex Paraguariensis) anti-obezite etkileri: randomize, çift kör, plasebo kontrollü bir klinik çalışma . BMC Complement Altern Med . 2015; 15: 338. doi: 10.1186 / s12906-015-0859-1
4. Loria D, Barrios E, Zanetti R. Kanser ve yerba mate tüketimi: olası ilişkilerin gözden geçirilmesi . Rev Panam Salud Publica . 2009; 25 (6): 530-539. doi: 10.1590 / s1020-49892009000600010