Her canlıda iletişim becerisi oldukça önemli bir yaşamsal faaliyettir. İnsanlar da yüzyıllar boyunca birbiri ile iletişim kurabilmek adına çeşitli araçlar geliştirdiler. Peki günümüzde ilerleyen teknoloji ve bir nokta da iletişim kurmaktan öteye geçen sosyal medya bizleri nasıl etkiliyor?
Birçoğumuzun buna verebileceği klasik cevaplar zihninizde canlandı değil mi? Başkalarının hayatını merak etme, yaşamayı hayal ettiği hayatı gösterme, olmadığı biri gibi davranma potansiyeli, sosyal becerilerdeki eksiklik, asosyalleşme, fiziksel ve ruhsal sorunlar… Ne kadar olumsuz şeyler saydık. Ama konumuz sosyal medya ve onun gerçek yüzü. Gelin sırayla bazı gerçeklere bakalım
Robotlardan Önce Influencerlar Sizi Kontrol Etmeye Başladı!
Günlük hayatta sosyal medya kullanımında takipte olduğunuz veya denk geldiğiniz influencerların alışveriş alışkanlıklarınızı nasıl etkilediğini hiç merak ettiniz mi?
Genel olarak baktığımızda pazarlamanın temel konularından birisi; tüketici davranışı, insan davranışının alt
bölümlerinden biridir. Tüketici davranışları ise, satın alımdaki insan davranışlarının tamamıyla ilgilidir. Bu bağlamda şirketler, tüketicilerin kendi ürünlerini tercih etmesini yönünde yapacaklarını davranışı tetiklemeye çalışır.
Sosyal ağlar ise şirketlere inanılmaz bir pazar sunar. Bunun en önemli nedenlerinden birisi artık etkileşimlerin birçoğunun sosyal medya ağları ile gerçekleşmesidir. Örneğin ürünü alacağınız zaman onun ‘referansını’ ararsınız yani ürünü kullanan başka birinin yorumunu.
Tüketim alışkanlarımıza olan etkisini ise Ö. Demir çalışmasında şöyle dile getirmiştir;
“Günümüz bireyi tüketim nesneleri tarafından çepeçevre kuşatılmıştır. Bireylerin gündelik alışverişlerini başka bireylerle yapmak yerine, daha çok istatistiksel olarak yükselen bir eğriye göre, örneğin gündemde olan, reklamı yapılan ya da moda olan mal ve iletilerin edinilmesi, algılanması ve güdümlenmesi biçiminde yaptıkları gözlemlenmektedir. Aslında reklamın bireyleri etkisi altına almasında, sosyo-psikolojik süreçler çok etkilidir. Her zaman tüketici kimliğinin konforla, gösterişle, saygın tüketici tipiyle ön planda tutulması reklamın diline uygundur”
Sosyal Medya Bağımlılığı
Maryland Üniversitesi’nin yaptığı bir araştırma sonucunda sosyal medya bağımlılığından dolayı insanların sosyal medyadan uzak kaldığında panik yaşamaları, strese girmeleri, yalnız ve güvensiz hissettikleri görülmüştür. Elde edilen bazı verilere göre ise sosyal medya kullanıcıları;
- Facebook’a gün içerisinde birkaç saatten (3 ve üzeri ) fazla vakit geçiriyor.
- Instagram’a 5 milyon fotoğraf yükleniyor.
- 500 milyon Tweet atılıyor.
- Her geçen saniye LinkedIn’e 2 kişi üye oluyor.
- Her kullanıcı gününün 15 dakika veya daha fazlasını YouTube’da geçiriyor.
- Pinterest üzerinden 2 milyon pin paylaşılıyor.
Bu kadar yoğun bir sosyal ağ etkileşimde kendimizi neden bağımlı hale getiren durumlarla karşılaştığımızı durup düşündüğümüzde insancıl bir duygu olan ‘bencillik’ aslında kendini oldukça yoğun bir biçimde göstermekte.
Sosyal medyada gün içinde vakit geçirirken beğendiğiniz kombinlere benzer kombinler, size doğru gelen siyasi görüşler, araştırma yaptığınız konu hakkında benzer şeyler görüyoruz değil mi? Sosyal medyanın ‘zekası’, sizi platformda tutmaya yöneliktir. Beğendiğiniz görsel, düşünce tarzları, etkileşimler ne kadar süre neye baktığınız hesaplanarak karşınıza çıkarılıyor. Uzun süren etkileşimler sizi platformlarda tutmaya yönelik fikirlerin ortaya çıkmasını sağlıyor 🙂
(Bu konuda hakkında oldukça beğeniyle izlediğim “Sosyal İkilemi” belgeselini izlemenizi şiddetle öneriyorum. )
Sadece bunlarda değil duygusal olarakta bağlandığınız bir gerçektir. Bu konu hakkında, özellikle beynimizde bize nasıl sinyaller verilip bağımlı olduğumuzu merak ediyorsanız Dijital Detoks yazımıza göz atabilirsiniz.
Instagram’da Moletik’i takip edin
Twitter’da Moletik’i takip edin
Moletik Ana Sayfasını ziyaret edin
İlk Yayınlanma: 16 Ağustos 2021
Güncellenme: 20 Mart 2023
Kaynak
ÖZCAN DEMİR, N. (2017). BİREYLERİN TÜKETİMİN NESNESİNE DÖNÜŞMESİNDE, SOSYAL MEDYA ETKİSİ*. Sosyoloji Konferansları, 55(1), 277-288. doi: DOI: 10.18368/iusoskon.328300
ÇELİK, F., & DİKER, E. (2021). Covid-19 Sürecinde Depresyon, Stres, Gelişmeleri Kaçırma Korkusu ve Zorlayıcı Sosyal Medya Kullanımı Arasındaki İlişkiler. AYNA Klinik Psikoloji Dergisi, 8(1), 17-43.
KARABACAK, E. 1993. “Medyanın Tüketici Davranışları Üzerindeki Etkisi ve Pazarlama Yönetimi Açısından Önemi”. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim dalı Yüksek Lisans Tezi.
Kaşıkcı, F., Denli, Ö. S., & Karaman, N. G. (2021). Gençlerde Sosyal Medya Bağımlılığı ve Sosyal Dışlanma: Öz-Kontrolün Aracılık Rolünün Değerlendirilmesi. Başkent University Journal of Education, 8(1), 147-159.