Size bilim dünyasında ”Ay’ın karanlık yüzü” tabirinin asla geçmediğini söylesem, ne düşünürdünüz?
Ay’ın, Dünya’ya bakan yüzünün hiç değişmediğini yani Ay’ın hep aynı yüzünü gördüğümüzü eminim duymuşsunuzdur. Aslında ”Ay’ın karanlık yüzü” kalıbı tam da bu bilgiden geliyor. Şöyle bir bakınca, aslında mantıklı olmuyor mu? Dünya’dan hep aynı yüzü görüyorsak Ay’ın diğer yüzü karanlıkta kalıyor demektir. [Sonuçta göremiyoruz ya(!)] Hatta teorimizi biraz daha güçlendirmek istersek eğer,
- Bir gün içerisinde, farklı zaman dilimlerinde gece yaşan ülkeler Ay’ın aynı yüzünü görebiliyorsa bu Ay’ın diğer yüzünün karanlıkta kaldığı anlamına gelir.
- Güneş tarafından aydınlatılan Ay’ın yüzünü görebilmemiz için Ay’ın, üzerine düşen Güneş ışınlarını yansıtması gerekiyor. Aksi halde Ay, üzerine düşen ışınları yansıtmazsa Ay’ın diğer yüzü karanlıkta kalır ve biz o yüzü göremeyiz.
Ancak ilkokul bilgilerimize dönecek olursak eğer Güneş Sistemi’ndeki her bir gök cisminin Güneş etrafında dönerken kendi etrafında da döndüğünü öğrenmiştik. Bu durumda Ay’ın da kendi etrafında döndüğünü hatırlamış olduk.
Ay, 1,54° yörünge eğikliği ile kendi etrafında dönerken bir tam turunu tamamlayana kadar tüm yüzeyleri Güneş ışığını alır. Bu nedenle Ay’ın karanlık yüzü yerine ”uzak/arka yüzü” demek çok daha uygun olacaktır. Ay’ın sürekli karanlıkta kalan bir yüzü yok! Bu kesin bilgiyi yayalım. 🙂
Peki Ay kendi etrafında kaç saatte bir dönüyor?
12 saat? 84? 360 saat?
Bu sorunun cevabına geçmeden önce Ay’ın evrelerini hatırlayalım. Mesela hemen her ayın ortalarında Dolunay ve ay başlangıçlarında da Yeniay evrelerinden bahsediyoruz. Ay evreleri; Yeniay, İlk dördün, Dolunay ve Son dördün olmak üzere 4 ana, toplamda 8 evreden oluşur ve bu 8 evrenin sürekli birbirini takip ettiği bir döngü söz konusudur. Ay’ın bu 8 evreyi tamamlaması yani kendi etrafında bir tam turu 27 gün 8 saat sürer.
Şimdi size bir uyduyla Ay’ın Dünyada Yeniay evresindeyken çekilen bir fotoğrafını göstereceğim.
Ay’ın göremediğimiz yüzüne daha da yakından bakalım mı?
Şimdi kısaca özetleyelim. Dünya’dan görebildiğimiz Ay’ın yüzeyine düşen Güneş ışınları aslında her seferinde, Ay’ı Dolunayda olduğu gibi tam yuvarlak olarak aydınlatıyor. Ancak Ay’ın Dünya ve kendi etrafındaki hareketleri nedeniyle her zaman, Ay’ı tam olarak aydınlanmış göremiyoruz.
Serimizin bir sonraki yazısında Moletik.com ‘da görüşmek üzere!
İlk yayınlanma: 04.01.2022
Güncellenme: 01.08.2022