Paris Anlaşması’nın onaylanmasının uygun bulunduğuna dair kanun geçtiğimiz günlerde Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti.
Kanuna göre, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin 21’inci Taraflar Konferansı’nda kabul edilen ve Türkiye Cumhuriyeti adına 22 Nisan 2016’da imzalanan “Paris Anlaşması”nın beyan ile birlikte onaylanmasının uygun bulunduğu belirtildi.
Paris Anlaşması, Aralık 2015’te Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 21. Taraflar Konferansı’nda kabul edilmişti.
Türkiye’nin 22 Nisan 2016’da 175 ülkeyle birlikte imzaladığı anlaşma, 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girdi. BMİDÇS’e taraf 197 ülkenin imzası bulunan anlaşmaya Eritre, Irak, İran, Libya, Yemen ve Türkiye taraf olmadı.
Paris İklim Anlaşması, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (BMİDÇS) 21. Taraflar Konferansı’nda kabul edilmiş ve bazı ülkeler bu anlaşmayı uygulamaya koymuştu. Ancak Türkiye’nin gelişmiş ülke kategorisine alınması, Türkiye’de kabul edilmedi. Hükümetin, Türkiye’nin gelişmekte olan ülkeler kategorisinde yer almasını talep etmesi, anlaşmanın bugüne kadar onaylanmamasının nedenlerinden biri olarak görüldü.
Dünyanın ilk kapsamlı iklim anlaşması olması nedeniyle kritik önem arz eden Paris Anlaşması’nı onaylayan ülkelerin, küresel sıcaklık artışını 1,5 dereceyle sınırlandırmak ve 2050’ye kadar sera gazı emisyonlarını sıfırlamak için taahhütlerini hayata geçirmesi gerekiyor. Bu hedef petrol, kömür gibi fosil yakıt kullanımını azaltarak, yenilenebilir enerjiye yönelmeyi de beraberinde getiriyor.
İlk Yapısal Değişiklik: Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın İsmi Değiştirildi
Cumhurbaşkanlığınca yapılan açıklamada Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın isminin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı olarak değiştirildiği ve bakanlık bünyesinde “İklim Değişikliği ve Uyum Koordinasyon Kurulu” ve “İklim Değişikliği Başkanlığı”nın kurulacağı açıklandı.
Ayrıca İçişleri Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren Göç İdaresi Genel Müdürlüğü’nün statüsünün yükseltilerek, Göç İdaresi Başkanlığı olarak yapılandırılacağı da açıklanan bilgiler arasında.
Paris İklim Anlaşması’nı Kabul Etmesi İçin Türkiye’ye 3 Avrupa Ülkesinin ‘Para Teklif Ettiği’ İddiası
Türkiye Paris İklim Anlaşmasına katılmasının ardından iklim konusunda harekete geçmişken, anlaşmanın imzalanmasına yönelik önemli bir iddia ortaya atıldı ve bu gelişme dünya basınında da yer buldu. ABD merkezli bir gazetecilik organizasyonu olan Politico’da yer alan bir haber paylaşılan haberlerden en dikkat çekici olanı olarak göze çarptı.
Kimliklerine dair herhangi bir bilgi verilmeden ‘iki kişiye’ dayandırılan habere göre, Paris İklim Anlaşması’nı kabul etmesi için Türkiye’ye İngiltere, Almanya ve Fransa tarafından para teklifi edilmiş. Bu ‘mali destek’ kaynağının hükümetler mi yoksa bankalar mı olduğunun da bilinmediği ancak iddia edilen mali destek anlaşmasına illişkin detayların önümüzdeki günlerde paylaşılacağı iddia edildi.
Kaynağı belli olmayan bu iddia, Uluslararası Finans Kurumu (IFC) tarafından reddedildi. Bir IFC sözcüsü tarafından konuyla ilgili yapılan açıklamada, Türkiye’yi atılan bu adım sebebiyle desteklemekten memnun olduklarını, ancak bu amaçla Türkiye’ye fon taahhüt edildiği iddialarının gerçeği yansıtmadığını belirtildi.
Paris İklim Anlaşması nedir?
21. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Taraflar Konferansı’nda (COP21) anlaşma sağlanan Paris İklim Anlaşması, 2020’den sonraki süreçte, iklim değişikliği tehlikesine karşı küresel sosyoekonomik dayanıklılığın güçlendirilmesini hedeflemektedir. Endüstriyelleşme öncesi döneme göre küresel sıcaklık artışının 2°C’nin olabildiğince altında tutulması, bu anlaşmanın uzun dönemli hedefleri arasında yer almaktadır.
Paris Anlaşması, küresel sera gazı salımının %55’ini oluşturan en az 55 taraf ülkenin anlaşmayı onaylaması ile birlikte 4 Kasım 2016’da yürürlüğe girdi. Anlaşmaya bugüne kadar 197 ülke ve özerk yönetim imza attı. Bunların 191’iyse anlaşmaya ‘taraf’ olarak süreci tamamladı. Anlaşmaya taraf olmayan ülkeler ise Eritre, İran, Irak, Libya, Yemen ve Türkiye’ydi. Türkiye, 22 Nisan 2016’da New York’ta anlaşmayı imzalasa da, o zamandan beri taraf olmamıştı.
27 Eylül’deki Kabine toplantısının ardından Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması’nı Ekim ayında TBMM’de onaylayacağını açıklandı ve bu anlaşmayla birlikte ülkede pek çok alanda önemli değişikliklerin yapılacağı ifade edildi. Türkiye’nin 2053’e kadar 0 emisyon oranını hedeflediği de paylaşılan bilgiler arasında yer alıyor.
Paris İklim Anlaşması’nın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, 6 Ekim 2021’de TBMM Genel Kurulu’nda tüm milletvekillerinin oy birliğiyle onaylandı.
Anlaşmada Bulunan Öne Çıkan Maddeler
- Küresel sıcaklık artışını, 1850-1900 yılları arasındaki “sanayi öncesi döneme” kıyasla 2 dereceyle sınırlamak, mümkünse 1,5 dereceye kadar düşürmek. (Mevcut artışın 1 – 1,2 derece düzeyinde olduğu tahmin ediliyor.)
- İnsan faaliyetleriyle ortaya çıkan sera gazlarını, 2050- 2100 yılları arasında ağaç, toprak ve okyanusların doğal yollardan sindirebileceği bir noktaya çekmek.
- Her ülkenin karbon salımını kesme performansını beş yılda bir değerlendirmek ve yeni hedefler belirlemek.
- Zengin ülkelerin daha yoksul ülkelere “iklim finansı” vermesini sağlayarak iklim değişikliğine uyumunu geliştirmek ve yenilenebilir enerjiye geçişlerini sağlamak.
- Kömür ve fosil yakıtlara dayanan enerji üretimini mümkün olduğunca azaltarak, yenilenebilir enerji kaynaklarını finanse etmek, buna uygun iş alanları yaratmak ve enerji geçişini belirlenen tarih aralıklarında tamamlamak.
Kaynak
