ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA), biyoteknoloji şirketi Oxitec’e, Dang humması ve Zika virüsü gibi sivrisinek kaynaklı hastalıklarla mücadele etme amacıyla Florida ve Kaliforniya’da genetiği değiştirilmiş milyarlarca sivrisineğin salınması için izin verdi.
Anofel türü olan bir sivrisineğin sokması sonucunda oluşan bulaşıcı hastalık sıtmadan Afrika’da her yıl 700 binden fazla insan ölüyor. Hastalık vakaları 2000 ila 2015 arasında azalmış olsa da son beş yılda yüzde 62 arttı. Tam da bu noktada İngiltere merkezli istilacı ve hastalık taşıyan sivrisinek popülasyonunun önüne geçmek isteyen biyoteknoloji şirketi Oxitec, bu soruna çözümü laboratuvar ortamında genetik olarak modifiye edilmiş erkek sivrisinekler üretmek ile buldu. OX513A türü olarak adlandırılan genetiği değiştirilmiş sivrisineklerin, hastalık taşıyan sivrisineklerle çiftleşmesi sonrası hastalığın genetiğinin değişmesi ve önlenmesi planlanıyor. Zaman içerisinde bu yolla sivrisinek nüfusunun, dolayısıyla da yol açtıkları hastalıkların azalması öngörülüyor.
Sivrisinek kaynaklı hastalıklarla mücadele ışığında yürütülen çalışmaların neticesinde, 2.4 milyar adet sivrisinek üzerinde 2021 yılından bu yana yapılan çalışmanın sona ermesinin ardından serbest bırakılan 2.4 milyar sivrisineğin 2022 ila 2024 yılları arasında sivrisinek yoluyla bulaşan Dang humması, chikungunya, Zika ve sarı humma gibi çeşitli hastalıkların durdurulmasına katkıda bulunacağı düşünülüyor.
Laboratuvarda yetiştirilen genetiği değiştirilmiş böceklerin, vahşi dişi sivrisineklerle çiftleştiğinde, bir protein aktarımı gerçekleştirerek yavrularının ölü doğmasının sağlanması ve hastalık yayan sivrisinek popülasyonunun yok edilmesi hedefleniyor. Bu yöntemle doğacak yavrulardan insanlara hastalık bulaşmasının teoride durdurulacağı düşünülürken, çalışmanın sonuçları merakla bekleniyor. Uzmanların bildirdiğine göre, sadece dişi sivrisinekler ısırıyor, yani Oxitec’in mutant erkek sivrisinekleri hastalık yayamayacak.
Florida Keys Sivrisinek Kontrol Bölgesi İcra Direktörü Andrea Leal yaptığı açıklamada, “Birincil görevimiz, Florida’da yaşayanları hastalık ileten Aedes aegypti dahil olmak üzere tüm sivrisineklerden korumaktır. Florida Keys Sivrisinek Kontrol Bölgesi, sakinlerimizi korumak için çevre dostu ve hedefli araçlar araştırma ve vahşi doğayı korumadaki kararlılığını sürdürüyor” dedi.
Jurassic Park Deneyi Olarak Anılıyor
Sivrisineklerin salınmasına izin verilmesi çevre gruplarının sert tepkisiyle karşılaştı. Bir grup bu projeyi “Jurrasic Park deneyi” olarak tanımladı.
Çevreciler genetiğiyle oynanmış yeni sivrisinek türünün, ekosisteme zarar verebileceği ve sinek ilaçlarına dayanıklı yeni hibrit türlerin ortaya çıkmasına sebep olabileceği konusunda endişeliler. Fakat deneyi yürüten şirket, projenin insanlar ve çevre için risk içermediğini söylüyor. Ayrıca hükümet tarafından desteklenen bazı çalışmaları da buna dayanak olarak gösteriyor.
Bill Gates de yatırımcılar arasında yer alıyor
Bill Gates ve eşi Melinda Gates’in kurucusu olduğu Bill and Melinda Gates Vakfı, şirket tarafından başlatılan, ‘genetiğiyle oynanmış sivrisinek tasarlama projesini finanse ediyor.
Gates Vakfı sıtma direktörü Philip Welkhoff, yaptığı basın açıklamasında, “Genetiği değiştirilmiş sivrisinekler diğer vektör kaynaklı hastalıkların kontrolünde umut vaat ediyor, bu nedenle bunların sıtma için tamamlayıcı müdahalelerin yanı sıra diğer kullanım alanlarını keşfetmeyi dört gözle bekliyoruz” dedi.
çok güzel bir yazı, teşekkürler!