Besin ve beyin arasındaki ilişki nedir? Yediğimiz besinlerin beynimiz üzerinde bir etkisi var mıdır? Beyniniz açtır. Aslına bakarsanız beyin, bedendeki en aç organdır. Toplam vücut ağırlığının ancak %2’sini oluşturmasına rağmen beden enerjisinin %20’sini tek başına kullanıyor.
Ancak şunu söyleyelim ki beynin düzgün çalışması için sadece enerji alması yetmiyor. Sağlıklı bir beyin için yeterli miktarda vücuda besin de alınması gerekiyor.
Peki Bağırsaklar Beyni Nasıl Etkiliyor? Gelin Bir Bakış Atalım.
Bağırsak beyin ile nöroanatomik yoldan etkileşime girmektedir. Omurilikteki otonom sinir sistemi ve “vagus siniri” tarafından doğrudan bağırsak ve beyin arasında karşılıklı bir ilişki vardır. Vagus siniri, bağırsak nöronlarını merkezi sinir sistemindeki nöronlara bağlar. Beyinde beslenmenin en üst kontrol merkezi hipotalamustaki arkuat çekirdektir. Anatomik olarak incelediğimiz zaman ventromedial hipotalamus tokluk merkezi, lateral hipotalamus açlık merkezi olarak görev yapmaktadır.
Beynin yapısına bakıldığında %60’ı yağdan oluşur. Dolayısıyla besinle aldığımız yağ miktarı ve çeşidi beyin fonksiyonunda önemli rol oynar.
Örnek vermek gerekirse; beyin hücre zarının yapı taşlarını omega-3 yağ asitleri oluşturuyor. Bu yağlardan biri olan DHA beynin toplam yağ asidi içeriğinin %10 ila %20’sini oluşturuyor. DHA, nöronların yapısının sağlıklı olmasını sağlıyor ve hücreler arası sinyal gönderimini destekliyor. Nöronlar beynimizdeki bilgi depo merkezlerimizdir ve bunlardan beynimizde 86 milyar adet bulunur.
Bedenimiz tek başına DHA üretemiyor, bu yüzden bunu beslenme yolu ile almamız gerekiyor. Neyse ki korkmanıza gerek yok. Deniz ürünlerinde: uskumru, sardalye, somon gibi yağlı balıklarda bulunuyor.
Proteinlere baktığımızda ise, biliyorsunuz ki proteinlerin yapı taşı amino asitlerdir. Beyindeki çoğu nörotransmitter (Nöronlar arasında veya bir nöron ile başka tür bir hücre arasında iletişimi sağlayan kimyasallar), amino asitlerden sentezlenir. Bu nedenle vücutta sentezlenemeyen 8 amino asidin dışarıdan besinle alınması gerekiyor. Örneğin: dopamin, tirozin amino asidinden; serotonin, triptofan amino asidinden sentezlenir. Mesela triptofan eksikliği vücutta beyin hasarlarına sebebiyet verebiliyor.
Şekerle tatlandırılmış içeceklerden uzak durmanızı tavsiye ederim. Bu içecekler sağlıklı insanlarda beyinde iltihaplanmayı arttırdığı görülüyor ve hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, hipokampal işlevi bozduğunu ve bununda öğrenme ve hafıza üzerinde olumsuz etkileri olduğu görülüyor.
Avustralyada gerçekleştirilen çığır açan bir araştırma; taze meyve, sebze, kepekli tahıllar ve yağlı balıkların tüketiminin artmasının depresyon şiddetini azalttığını gösterdi.
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki sağlıklı bir beyin gelişimi için mutlaka gıdanıza ve aldığınız besinlere dikkat etmeniz gerekiyor.
Kaynak
How to Build A Healty Brain – Kimberley Wilson
Zeugma journal of health research- 2019;1(1): 30-35
