Ay ve Güneş’in muhteşem dansı
Öncelikle Güneş tutulmasının ne olduğuyla başlayalım mı?
Güneş tutulması, Ay’ın yörünge hareketi sırasında Dünya ile Güneş’in arasına girmesi ve dolayısıyla Ay’ın Güneş’i kısmen ya da tümüyle örtmesi sonucunda gözlemlenen doğa olayıdır. Tutulmanın oluşabilmesi için Ay’ın yeni ay evresinde olması önemlidir. Ayrıca Ay’ın yörünge düzleminin Dünya’nın Güneş’in çevresindeki yörünge düzlemi ile çakışması gerekir.
Ülkemizde son gözlemlenen tam Güneş tutulması 29 Mart 2006’da gerçekleşmişti. Böylesine bir tutulmayı ülkemizden tekrar gözlemleyebilmemiz için 30 Nisan 2060’a kadar beklememiz gerekecek.
Bu iki tutulmas arasındaki 54 yıllık süreç, tutulmaların çok nadir olduğu izlenimini verebilir. Sonuçta koca 54 yıldan bahsediyoruz. Fakat bu tutulmalar düşüldüğü kadar nadir gerçekleşen olaylar değiller. Öncelikle, ülkemizden gözlemlenen son tutulma 2006’da gerçekleşmiş olsa da bu aslında son gözlemlenen tutulma değildi. 4 Ocak 2011, 3 Kasım 2013, 20 Mart 2015 ve 21 Haziran 2020’de gerçekleşen Güneş tutulmalarını da parçalı olarak Türkiye’den gözlemleyebilmiştik.
Nadir olan durum tutulmalar değil. Bir yıl içinde Ay, Dünya çevresinde yaklaşık on iki kez döner. Ancak Ay’ın yörünge düzlemi ile Dünya’nın yörünge düzlemi arasında beş derece kadar bir açı olması sonucu, Ay her defasında Güneş’in tam önünden geçmez. Bu nedenle tutulmaları 3 farklı şekilde yılda iki ile beş kez arasında gözlemleyebiliriz.
Peki ortada nadir olan bir durum var mı?
Elbette! Aslında nadir olan durum bu tutulmaların insanların yaşadığı coğrafyalara denk gelmesi. Bunun nedeni ise gezegenin yaklaşık olarak dörtte birini kaplayan karaların sadece %10’luk bir kesiminde insanların yaşıyor olması.
Sadece tam tutulmaları ele alalım. Kendimizi Türkiye ile de sınırlandırmayalım ve Dünya’ya açılalım. Bu şekilde her 3 yılda 2 tam tutulma gözlemleyebiliriz.
Bu arada Türkiye’den gözlemlenebilecek bir sonraki parçalı tutulmanın 25 Ekim 2022’de gerçekleşeceği haberini de verelim. Ayrıca 12 Ağustos 2026 ve 2 Ağustos 2027’de gerçekleşecek olan tam Güneş tutulması, ülkemizden parçalı olarak gözlemlenebilecek.
Ay tutulmaları ile ilgileniyorsanız eğer Uzay Efsaneleri Vol. 2: Ay’ın Karanlık Yüzü! yazımıza da bir göz atabilirsiniz.
Bir sonraki yazımızda Moletik.com‘da görüşmek üzere.
