Biz Onlardan Kurtulmaya Çalışırken, Onlar Kaçıyor!

Birçok parazit insan bağışıklık sisteminden kurtulmak için çeşitli mekanizmalar geliştirmişlerdir. Biz ne kadar hayatta kalmaya çalışırsak onlarda hayatta kalmaya çalışacaktır. Savaşın kazanını kim olacak? Bunun cevabını bulabilmemiz için onları anlamamız gerekir. Geliştirdikleri mekanizmaları anlayarak ‘yaşama’ şansını elde eden biz olabilir.

Trypanosoma parazitleri antijenik bir varyasyon olan yüzey glikoproteinlerini (VSG) belirli aralıklar ile değiştirerek bağışıklık sisteminden gelecek olan tepkilerden kaçabilme yetenekleri ile ünlüdür. (1) Bu durum parazitlerde antijen varyasyonu olarak karşımıza çıkar. Bu durum bağışıklık sisteminin baskılanması ve hayatta kalma stratejisidir. (3)Antijen varyasyonunu Trypanosoma parazitlerinden birisi olan Afrika trypanosomiasis parazitini ele alırsak, parazit enfekte olmuş memeli konağının kan dolaşımında yaşamını sürdürmektedir. Bu sebepten dolayı bağışıklık sistemi ile sürekli bir çatışma söz konusudur. (3) Yapılan çalışmalarda enfekte olmuş farelerde VSG (yüzey glikoproteinlerini) Th1 hücre altkümesini uyarmaktadır. (2) Parazitte farklı VSG kodlayan genlerin ekspresyonu antijenik varyasyonun temelini oluşturmaktadır. (3) Genomda oldukça bol miktarda bulunan VSG genlerinin konak organizmanın bağışıklık kapasitesine karşı koyabilmek için yüzeyde sürekli değişim gösteren epitopların(antijenin antikorlara ve B hücrelerine bağlandığı kısımdır.) sunumuna izin verir. (4)
Leishmania parazitinde ise bağışıklık sisteminden kurtulabilmek için birçok yol geliştirildiği gözlenmektedir. Bunlardan birkaçından bahsedecek olursak;

Makrofaj İçerisine Girme Yolları

Enfektif yapıya sahip olan Promastigotların salgılamış olduğu eksozomlar makrofajların paraziti fagosite etmesini manipüle etmektedir. (5) Parazitin konak organizmadaki hücrelerin reseptörüne bağlanarak parazitin salgılamış olduğu enzim sayesinde lipid mikro bölgelerinde zayıflama olur bu durumda antijen sunumu zayıflayacaktır. Böylelikle parazit kendini korumaya almış olur. (5)

Fagolizozom Oluşumunun Geciktirilmesi

Fagozom denilen kesecikler lizozomlar ile kaynaşarak makrofajın fagolizozom bölgesini meydana getirir. Asidik ve hidrolazlar bakımından zengin olan bu bölge parazitin dayanıksız olacağı bir bölge olduğundan türlere göre değişebilen yöntemlerle inhibe edilir. Parazit yüzey molekülü olan LPG fagozomun zar yapısını bozar ve lizozom ile kaynaşmasını engeller. Ayrıca perifagozomal F-aktin molekülü birikimine sebep olarak fagozomun asidik hala gelmesi de engellenir. (5)

Makrofajın İçindeki Öldürücü Moleküllerden Korunma

Leishmania parazitinin bazı türlerinde (örneğin L. Donovani) konağın VAMP8 proteinini parçalar. Bu protein NADPH oksidazın fagozoma doğru yönelmesi için gereklidir. Parazit zarlarındaki GP63 sayesinde bu proteini parçalar ve fagozom zarındaki NADPH Oksidaz kompleksini parçalamış olur. (5)

TLR Sinyal Yoluna Müdahale

TLR (Troll Benzeri Reseptörler) patojene ait olan protein veya nükleik asitleri parçalar. Yapılan çalışmalarda Leishmania TLR sinyal yolunu etkilemek için pro-enflamatuar gen ifadesini önlediği bildirilmiştir. (5)
Makrofajların Antijen Sunumu Engellemek;
Makrofaj hücrelerinde zarda kolesterol miktarını azaltarak zarı daha akışkan hale getirirler. Bu durumda yüzey MHC-II komplekslerinin T hücre reseptörüne bağlanmasını zorlaştırırlar. (5)

Kaynaklar

  1. Donelson, J. (1998). Multiple mechanisms of immune evasion by African trypanosomes. Molecular And Biochemical Parasitology, 91(1), 51-66. doi: 10.1016/s0166-6851(97)00209-0
  2. Vincendeau, P. & Bouteille, B. (2006). Immunology and immunopathology of African trypanosomiasis. Anais Da Academia Brasileira De Ciências, 78(4), 645-665. doi: 10.1590/s0001-37652006000400004
  3. Turner, M. (1984). Antigenic variation in parasites. Parasitology, 88(4), 613-621. doi: 10.1017/s0031182000085528
  4. Horn, D. (2014). Antigenic variation in African trypanosomes. Molecular And Biochemical Parasitology, 195(2), 123-129. doi: 10.1016/j.molbiopara.2014.05.001
  5. Demir, S. (2019). Survival Strategies of <i>Leishmania</i> in Hosts. Turkish Journal Of Parasitology, 43(2), 83-88. doi: 10.4274/tpd. galenos.2019.6365
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
+1
0
Bu içeriği paylaşın

Yorum bırakın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Scroll to Top