27 santimetre uzunluğunda 17 santimetre büyüklüğündeki bir yumurtanın içinde yaklaşık 66 milyon yıl boyunca korunmuş oviraptosaur yani dişsiz threpod ya da diğer adıyla yumurta hırsızı kertenkele türünden olan canlının fosili aslında 2000 yıllarında bulunmuş. Tesadüf eseri depo düzenlemesi sonucu araştırmacıların ilgisini çekmiş ve yapılan incelemeler sonucu günümüz kuşlarıyla bir ortak özellikleri daha keşfedildi.
Baby Yingliang ismi verilen dinozor embriyosu Çin’in Ganzhou kentinde kuluçka eşiğinde Dünya’yla tanışmayı beklerken, kuşlarda ve soyları tükenmeden önce ilk dinozorlarda görülen içe doğru çekilme hareketini yapmış olmasıyla akraba soylar arasındaki bağı kuvvetlendirmiş durumda.
Baby Yingliang ismi verilen dinozor embriyosu Çin’in Ganzhou kentinde kuluçka eşiğinde Dünya’yla tanışmayı beklerken, kuşlarda ve soyları tükenmeden önce ilk dinozorlarda görülen içe doğru çekilme hareketini yapmış olmasıyla akraba soylar arasındaki bağı kuvvetlendirmiş durumda.
Bir heyelan sonucunda toprak altında kalan bu yumurtadan Yingliang çıkabilseydi belki de onun tavuklara benzer şekilde iki ayağı üzerinde yürüdüğünü ve ayaklarının tersine kısa kollarının olduğunu gösteren fosilini de bulabilirdik. Ama şimdi kendisi Çin’deki Yingliang Stone Doğal Tarih Müzesi’nde güvende.
Yingliang müzede konunun meraklılarına sergilene dursun biz de yeri gelmişken günümüz tavuk ve kuşları ile zamanında Dünya’nın hakimi olan dinozorlar arasındaki ilişkiye bi’ göz atalım.
Evrimsel süreci incelerken canlıların değişimini kesin bir çizgiyle görmeyi bekleyemeyiz, haliyle bu süreçte de bir canlının ilk günümüz kuşlarından olduğunu söylemek biraz zor. Fakat biriken özellikler an be an nasıl günümüz kuşlarının ortaya çıktığına dair bizlere fikir veriyor.
Henüz uçamayan dinozorların fosillerinde yapılan incelemeler sonucu tüy kalıntıları bulunmuş, morfolojik olarak benzerlikleri ise bu konuda fikirleri desteklemişti. Daha sonraları hem avian yani uçucu hem de tüylü dinozorları keşfettikçe günümüz kuşlarına daha da çok yaklaştık.
İlerleyen zamanlarda tıpkı kuşlar gibi içi boş kemiklere sahip ve yine onlar gibi üç parmaklı olan theropodların arasında bir Protoavis texansis fosili Teksas’ta keşfedilmiş. Üzerinde tüyler barındırmış olan, iki ayağı üstünde yürüyen bu tür de günümüzde kediler tarafından kovalanan güvercinleri veyahut evimizde beslediğimiz renkli muhabbet kuşları ile dinozor ataları arasında tüylü kanatsı yapılarıyla akrabalık bağlarını korumalarını sağlıyor.
Kaynak
Türkoğlu, Pedram, (2015, Eylül 17), İlk Kuş Asla Var Olmadı: Dinozorlardan Kuşlara Geçiş Nerede ve Nasıl Yaşandı?, 29 Aralık 2021 tarihinde https://evrimagaci.org/ilk-kus-asla-var-olmadi-dinozorlardan-kuslara-gecis-nerede-ve-nasil-yasandi-3873
Perfectly preserved dinosaur embryo found in China. (2021,21 Aralık). BBC NEWS
