“Türk Aynştaynı” Adıyla Anılan Prof.Dr. Oktay Sinanoğlu Kimdir?
Henüz 26 yaşındayken, ABD’de Yale Üniversitesi’nin en genç profesörü olmuş, kimyanın içine matematiği sokmuş, moleküler biyolojinin kurucularından, fizik, astrofizik, nükleer fizik gibi çeşitli bilimsel alanlarda çalışmalar yapmış bir dahi… Tübitak, ODTÜ ve Boğaziçi Üniversitesi’nin kuruluşunda yer almış, Türkiye’de bilimin gelişmesi için mücadele vermiş ve ülkesinin sorunlarına kafa yormuş bir Türk bilim adamı. “Türk Aynştaynı” Prof.Dr. Oktay Sinanoğlu, 87 yıl önce bugün İtalya’nın Bari kentinde dünyaya geldi.
Babası İtalya’da Türk Başkonsolosluğunda görev yapan Sinanoğlu, küçük yaşlarda Türkiye’ye dönerek eğitimine ülkemizde devam etti. Ankara’da 1953’te Türkiye Eğitim Derneği’nin (TED) Yenişehir Lisesini birincilikle bitiren Sinanoğlu, kimya mühendisliği eğitimi için burslu olarak Amerika’ya gönderildi.
“Ben baktım, Türk bayrağı, Atatürk karşımda, cam çerçeveli olduğu için bayrağın üstünde kendi yansımamı görüyorum. İçimden yemin ettim, dedim ki: Gideceğim ve kısmetse orada söz sahibi olacağım, ondan sonra gelip o namussuzlarla burada uğraşacağım. O zaman anlamıştım ki burada kalırsam Amerika’nın kölesi olurum, oraya gidersem Amerika’nın efendisi olur, buraya gelip onlarla daha rahat mücadele ederim. Ve işte bizi gönderdiler.”
Emine Çaykara’nın Prof.Dr. Oktay Sinanoğlu ile gerçekleştirdiği söyleşiyi içeren “Türk Aynştaynı” adlı kitaptan alıntıdır.
Sinanoğlu, 1960’ta Yale Üniversitesi’nde öğretim üyesi oldu ve 3 sene sonra tam profesörlük unvanı alarak akademik hayatını sürdürdü. 1964’te Yale’de teorik kimya bölümünü kurdu ve buradaki görevi boyunca, atom ve moleküllerin çok-elektron teorisi (1961), Çözgeniter teorisi (1964), kimyasal tepkime mekanizmaları teorisi (1974), mikrotermodinamik (1981) ve değerlik kabuğu etkileşim teorisi (1983) çalışmalarını gerçekleştirdi.
Sinanoğlu, 1997 yılında Yale’den emekli olurken Yıldız Teknik Üniversitesi’nde profesör olarak çalışmaya başladı ve 2002 senesine kadar YTÜ kimya bölümünde çalışmalarını sürdürdü. Türkiye’de eğitimin Türkçe bir şekilde yapılması gerektiğini her fırsatta vurgulayan Sinanoğlu, Türkçenin matematiksel yapısından dolayı en iyi bilim dili olduğunu söylemiştir. Ayrıca yabancı kökenli olduğunu söylediği bazı kelimelere de Türkçe karşılıklar önermiştir.
Moletik Sözlük hesaplarımızda sizin için derlediğimiz bazı kelimeler;
Çok çalışmasıyla elde ettiği büyük başarılarla dolu hayatında eğlenceli hobileri de vardı elbette Sinanoğlu’nun. Yelkenli ile denizlere açılan profesör, yolculuklarından birinde tehlikeli anlar atlatmış, neyse ki umutlarını yitirmeden kara görünerek kurtulmayı başarmışlar. Ayrıca 55’inden sonra pilotluğu da ilgi duyan Sinanoğlu, Yale’deki uçak kulübüne üye olup aldığı eğitimlerin ardından okulun sahip olduğu uçaklarla uçuş yapmaya da başlamış… Yalnız başına yaptığı bir uçuş anısında, arkasından gelen United Airlines Heavy uçağına yakalanmadan iniş yapmayı başardığından bahsediyor. Adrenalini yüksek bu uçuşları evlendikten sonra azalttığını söylüyor.
Sinanoğlu, 19 Nisan 2015 tarihinde Amerika’nın Florida eyaletinde ne yazık ki hayatını kaybetti. Dilek Sinanoğlu’nun eşinin ölümü hakkında yaptığı açıklamalara göre, hekimler Oktay Sinanoğlu’nun yeterince beslenememesi nedeniyle beslenme tüpü takılmasının gerektiğini söylemişler. Takılan beslenme tüpünün tıkanması sonucu besinlerin ciğere dolması sonucunda Sinanoğlu derin komaya girmiş ve 19 Nisan 2015 tarihinde 80 yaşında hayatını kaybetmiştir. Ölümü hakkında hiçbir tıbbi açıklama yapılmamış olup, cenazesi Türkiye’ye gönderilmiştir. Karacaahmet Mezarlığı’nda annesi Rüveyde Sinanoğlu ve kız kardeşi ünlü sanatçı Esin Afşar Aral’ın yanına defnedilmiştir.
Ülkemize ve dilimize bu denli önem vermiş, yabancı dilde konferansları reddetmiş ve döneminde Avrupa’nın en büyük kimya kongrelerini Türkiye’de düzenlemiş profesörümüzü doğum gününde saygıyla anıyoruz. Kendini bilime adamış bilim insanlarımızın ilham alabileceği örnek biri olan Sinanoğlu’nu tanıttığımız bu yazımızı paylaşmanızı rica ederiz.
İlk Yayınlanma: 25.02.2022
Güncelleme: 13.07.2022
